Bệnh da liễu là gì? Các bệnh lý liên quan đến da, tóc, móng, gây mẩn ngứa, khó chịu,… và ảnh hưởng nặng nề đến sinh hoạt thường ngày
Bên da liễu là nhóm các bệnh ảnh hưởng đến da, tóc, móng,… Chúng gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như sưng đỏ, ngứa ngáy, viêm nhiễm,… Từ đó, mang đến nhiều phiền toái về tâm lý và cuộc sống thường ngày. Chưa kể, các bệnh này có các dấu hiệu ngoài da tương đồng nên thường bị nhầm lẫn. Do đó, cần xác định chính xác loại bệnh để có liệu pháp điều trị kịp thời. Cùng BCC tìm hiểu chi tiết về tình trạng bệnh lý này thông qua bài viết dưới đây.
Nội dung
1. Bệnh da liễu là gì?
Bệnh da liễu là tình trạng rối loạn, bệnh lý liên quan đến da. Đây là cơ quan lớn nhất và đảm nhận nhiều chức năng quan trọng. Đặc biệt là bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập và tổn thương vật lý từ các tác nhân bên ngoài. Ngoài ra, nó còn giúp ngăn ngừa mất nước, điều hòa thân nhiệt, lưu trữ lipid, nước, hỗ trợ sản sinh vitamin D,…
Bệnh có các biểu hiện khác nhau về mức độ viêm, kích ứng, nhiễm trùng, màu sắc, kết cấu da,… Nó có thể ảnh hưởng đến bất kỳ vùng da nào trên cơ thể. Với các triệu chứng chung là ngứa, đỏ, phát ban, nổi mụn và các tổn thương da khác. Bệnh nhẹ có thể tự khỏi. Tuy nhiên, trường hợp nặng cần được điều trị can thiệp chuyên sâu.
2. Nguyên nhân gây bệnh da liễu
Có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh da liễu. Chẳng hạn như:
- Di truyền: Bệnh do di truyền như như bệnh vảy nến, chàm, bạch biến.
- Môi trường: Do tác động của ánh nắng mặt trời, ô nhiễm không khí, hóa chất gây kích ứng, chất tẩy rửa,…
- Nhiễm trùng: Sự xâm nhập của nấm, vi khuẩn, virus, ký sinh trùng,… gây chốc lở, thủy đậu và mụn cóc.
- Hệ miễn dịch: Chức năng hệ miễn dịch suy giảm có thể gây ra viêm da dị ứng, lupus ban đỏ và bệnh vảy nến.
- Tác động cơ học: Chà xát quá mức làm tổn thương da, dẫn đến phát ban, mụn nước và loét da.
- Tâm lý: Stress và căng thẳng làm nghiêm trọng hơn tình trạng bệnh. Ví du như chàm, mụn trứng cá và vảy nến.
- Hormone: Hormone thay đổi, đặc biệt là trong tuổi dậy thì, mang thai hoặc mãn kinh, khiến da gặp các vấn đề liên quan đến mụn nhọt, nám da.
- Chế độ dinh dưỡng: Thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết cũng ảnh hưởng đến sức khỏe, gây ra bệnh da liễu.
- Thuốc và hóa chất: Các loại thuốc, hóa chất gây ra tác dụng phụ trên da như dị ứng, phát ban hoặc viêm da tiếp xúc.
3. Các loại bệnh da liễu thường gặp
3.1 Mụn trứng cá
Mụn trứng cá là căn bệnh da liễu phổ biến do bít tắc nang lông dưới da. Từ đó, xuất hiện mụn nhọt, trứng cá, chủ yếu trên mặt, ngực, lưng và vai. Nguyên nhân gây mụn có thể do tăng tiết bã nhờn, tắc nghẽn lỗ chân lông và vi khuẩn Propionibacterium acnes ký sinh.
3.2 Bệnh chàm
Bệnh chàm (viêm da cơ địa) là bệnh da liễu mạn tính khiến da khô, ngứa và viêm. Nó thường xuất hiện ở trẻ em và có thể kéo dài đến khi trưởng thành. Căn bệnh này không rõ nguyên nhân nhưng có thể liên quan đến di truyền, môi trường sống,…
3.3 Bệnh thuỷ đậu
Bệnh thủy đậu truyền nhiễm do virus Varicella-Zoster gây ra. Nó thường xảy ra chủ yếu ở trẻ em. Thủy đậu dễ lây lan qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với mụn nước người bệnh. Các biểu hiện thường gặp là sốt, phát ban, ngứa ngáy,… Cách tốt nhất để phòng bệnh là tiêm ngừa vaccine. Vaccine thủy đậu được khuyến cáo tiêm cho trẻ em từ trên 12 tháng tuổi.
3.4 Zona thần kinh (giời leo)
Bệnh zona thần kinh (giời leo) là tình trạng nhiễm trùng do virus Varicella-zoster. Virus này còn gây ra bệnh thủy đậu. Sau khi bị thủy đậu, virus sẽ ẩn náu trong các tế bào thần kinh. Gặp điều kiện thuận lợi, chúng tái phát và dẫn đến bệnh zona thần kinh.
3.5 Viêm mô tế bào
Viêm mô tế bào là bệnh nhiễm trùng cấp tính của lớp mô dưới da. Chủ yếu do vi khuẩn Streptococcus và Staphylococcus gây ra. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể. Thường gặp nhất là ở phần chi dưới.
3.6 Viêm da tiếp xúc
Viêm da tiếp xúc xảy ra do tiếp xúc trực tiếp với các chất kích ứng (viêm da tiếp xúc kích ứng) hoặc dị nguyên (viêm da tiếp xúc dị ứng). Mọi vị trí trên cơ thể đều có thể bị viêm da tiếp xúc. Trong đó, phần lớn là vùng tay, chân và mặt với các biểu hiện như ngứa, đỏ, loét, phù nề,…
3.7 Viêm da tiết bã
Viêm da tiết bã là bệnh da liễu mạn tính. Nó thường xuất hiện ở da đầu, mặt, mũi, lông mày, ngực và các vùng da nhiều tuyến bã nhờn. Tình trạng này xảy ra do các tuyến bã nhờn tăng sinh và hoạt động quá mức. Hoặc do nấm Malassezia làm viêm da.
3.8 Vẩy nến
Bệnh vẩy nến là bệnh da liễu mạn tính, không lây nhiễm và do tăng sinh quá mức tế bào da. Để phát triển và bong tróc, các tế bào da cần 3 – 4 tuần. Tuy nhiên, với người bị vẩy nến, quá trình này chỉ diễn ra trong 3 – 7 ngày, hình thành các mảng da đỏ, dày và có vảy.
3.9 Mề đay – Mẩn ngứa
Mề đay là dạng dị ứng với sự xuất hiện đột ngột của các vết sưng đỏ, nổi gồ và ngứa ngáy trên da. Chúng có kích thước nhỏ khác nhau, từ vài mm đến vài cm. Đồng thời, có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào. Thường ở mặt, cổ, ngực, lưng và tay.
3.10 Mụn cóc
Mụn cóc là loại u lành tính do virus HPV gây ra trên da. Chúng xâm nhập vào cơ thể qua các vết xước, vết rách gây nhiễm trùng. Mụn cóc rất dễ lây lan từ người sang người hoặc từ các bộ phận khác nhau trên cơ thể.
3.11 Ghẻ
Ghẻ là bệnh ngoài da, nguyên nhân là do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei hominis. Ký sinh trùng này rất nhỏ, chỉ khoảng 0,3 – 0,5 mm. Ghẻ dễ lây lan từ người sang người do tiếp xúc trực tiếp. Chúng sẽ chui vào da người lành, đào hang và đẻ trứng, gây ngứa ngáy và khó chịu.
4. Phương pháp điều trị các bệnh da liễu
Tùy thuộc vào loại bệnh, nguyên nhân, mức độ và tình trạng sức khỏe mà có phương pháp điều trị phù hợp. Do đó, tự ý điều trị ở nhà với phương pháp không rõ nguồn gốc có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng. Tốt nhất, bạn nên đến cơ sở y tế uy tín với bác sĩ chuyên nghiệp để đưa ra chẩn đoán chính xác và phác đồ điều trị phù hợp. Dưới đây là một số liệu pháp thường gặp đã được BCC tổng hợp:
- Thuốc bôi ngoài da: Phương pháp điều trị phổ biến cho các bệnh lý như viêm da, eczema, nấm da,… Các loại thuốc này có thể chứa corticosteroid, kháng sinh, kháng nấm,… Và các thành phần đặc trưng cho từng loại bệnh.
- Thuốc uống: Nó được dùng cho các bệnh nặng hơn hoặc bôi thuốc mà không hiệu quả. Một số loại thuốc phải kể đến như histamine, corticosteroid, thuốc ức chế miễn dịch,…
- Liệu pháp laser: Dùng tia cực tím để điều trị các bệnh như vẩy nến, viêm da cơ địa.
- Phẫu thuật: Liệu pháp này được sử dụng với các tổn thương da như mụn cóc, u nang, ung thư da.
- Liệu pháp sinh học: Chất điều hòa miễn dịch được áp dụng cho các bệnh tự miễn như vẩy nến, viêm khớp dạng thấp.
- Bảo vệ da: Tránh tiếp xúc với chất gây kích ứng như nắng, hóa chất, chất tẩy rửa.
- Chăm sóc da đúng cách: Vệ sinh sạch sẽ, sử dụng mỹ phẩm làm dịu da.
- Xây dựng lối sống lành mạnh: Ăn uống đủ chất, uống đủ nước, ngủ đủ giấc, giảm stress.
5. Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh da liễu cao
Ai cũng có thể mắc các bệnh về da liễu. Trong đó, có một số đối tượng có nguy cơ mắc cao như:
- Trẻ em và người lớn tuổi.
- Người bị suy giảm hệ miễn dịch.
- Người có tiền sử gia đình mắc bệnh da liễu.
- Mắc các bệnh lý khác như: tiểu đường, viêm ruột, lupus ban đỏ…
- Thường xuyên tiếp xúc với chất gây kích ứng, làm việc trong môi trường ô nhiễm, nhiều bụi bẩn, hóa chất,…
- Lối sống không lành mạnh, thường xuyên sử dụng chất kích thích như hút thuốc, uống rượu bia, đồ ăn nhiều dầu mỡ,…
6. Cách phòng ngừa các bệnh da liễu
Các biện pháp giúp phòng ngừa bệnh da liễu như:
- Không dùng chung các đồ dùng, mỹ phẩm, vật dụng cá nhân.
- Uống đủ nước và có chế độ ăn lành mạnh, đầy đủ dinh dưỡng.
- Ngủ đủ giấc, 7 – 8 tiếng mỗi đêm.
- Giảm stress, căng thẳng, tập luyện thể dục thường xuyên.
- Chăm sóc da đúng cách với các sản phẩm làm dịu da, không gây kích ứng.
- Dùng kem chống nắng và bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời gay gắt.
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng.
- Tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng.
7. Tạm kết
Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết nhằm giải đáp về bệnh da liễu. Bệnh da liễu không chỉ ảnh hưởng đến vẻ bề ngoài mà còn tác động lớn đến chất lượng cuộc sống. Bởi vậy, không nên xem nhẹ các vấn đề về da. Khi gặp phải các vấn đề về da, đừng tự ý điều trị mà hãy tìm đến sự tư vấn của bác sĩ da liễu. Bác sĩ sẽ giúp bạn xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. BCC chuyên cập nhật nhanh chóng và chính xác nhất các thông tin liên quan đến ứng dụng và Nghiên cứu trong mọi lĩnh vực.
