Amino acid là gì? Thành phần thiết yếu cho mọi hoạt động sống và cần được bổ sung đầy đủ, hiệu quả thông qua chế độ ăn uống hàng ngày
Amino acid đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe con người. Nó là thành phần quan trọng giúp duy trì mọi hoạt động sống của cơ thể. Hiểu rõ amino acid là gì, vai trò và nguồn cung cấp giúp xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý. Từ đó, góp phần nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Cùng BCC tìm hiểu chi tiết thông qua bài viết dưới đây.
Nội dung
1. Tổng quan về Amino acid
1.1 Amino acid (axit amin) là gì?
Amino acid (còn gọi là axit amin) là gì? Đây là hợp chất hữu cơ tạp chức, chứa nhóm amino (NH2) và nhóm cacboxyl (COOH). Tên gọi Amino acid xuất phát từ tên axit cacboxylic tương ứng (tên hệ thống, tên thường) với tiếp đầu ngữ amino và số (1, 2, 3,…) hoặc chữ cái Hy Lạp chỉ vị trí nhóm NH2 trong mạch.
Amino acid là khối cấu trúc phân tử hình thành nên protein (chiếm 20% cấu trúc cơ thể). Nó là thành phần thiết yếu giúp quá trình sinh học diễn ra. Ngoài ra, nó còn có vai trò quan trọng trong cấu thành nên cơ thể. Cụ thể là đưa dưỡng chất vào cơ thể, tăng cường hoạt động của não bộ và cơ bắp. Chưa kể, nó còn giúp cải thiện sức khỏe da, đặc biệt hiệu quả với làn da sần sùi, thô ráp và nhiều dấu hiệu lão hoá.
1.2 Cấu tạo phân tử Amino acid
Phân tử amino acid có nhóm cacboxyl (COOH) biểu hiện tính axit. Còn nhóm amino (NH2) biểu hiện tính bazo. Hai nhóm chất này tương tác với nhau, hình thành nên ion lưỡng cực.
1.3 Tính chất vật lí
Các amino acid là các hợp chất có cấu tạo ion lưỡng cực. Bởi vậy, ở điều kiện thường, chúng có dạng chất rắn kết tinh, dễ tan trong nước và có nhiệt độ nóng chảy cao. Cụ thể:
- Amino acid là chất rắn dạng tinh thể, không màu và có vị hơi ngọt.
- Dễ tan trong nước do tồn tại ở dạng ion lưỡng cực.
- Nóng chảy ở nhiệt độ cao do amino acid là hợp chất ion. Hầu hết chúng đều bị nóng chảy ở các mức nhiệt độ tương đối
- cao và gần nhau, kèm hiện tượng phân hủy.
1.4 Tính hóa học
Với cấu tạo phân tử trên, các amino acid thể hiện tính chất lưỡng tính, tính chất riêng của mỗi nhóm chức và xuất hiện phản ứng trùng ngưng. Cụ thể:
- Phản ứng với axit vô cơ và kiềm để tạo muối. Bởi vậy, nó vừa có tính axit, vừa có tính bazơ.
- Phản ứng trùng ngưng và tạo polime.
- Amino acid có phản ứng este hóa.
2. Phân loại Amino acid
Trong cơ thể con người, có 20 loại Amino acid khác nhau giúp duy trì và thực hiện các hoạt động sống. Chúng được phân thành 2 loại chính: Axit amin thiết yếu (cơ thể không tự tổng hợp được) và Axit amin không thiết yếu (cơ thể có khả năng tự tổng hợp được).
2.1 Amino acid thiết yếu là gì?
Đây là các axit amin mà cơ thể không thể tự sản xuất ra được. Thay vào đó, cần bổ sung hàng ngày thông qua chế độ ăn uống. Nguồn bổ sung axit amin thiết yếu tốt nhất là protein từ trứng, thịt gia cầm và động vật. Thông qua quá trình tiêu hóa, protein được phân giải thành nhiều acid amin riêng rẻ. Sau đó, chúng được hấp thụ từ ruột vào máu và đến các cơ quan. Tại đây, các axit amin này được sử dụng để tổng hợp nên protein đặc hiệu cho từng nhu cầu. Đồng thời, hỗ trợ xây dựng cơ bắp và điều chỉnh chức năng của hệ miễn dịch.
Có 9 loại axit amin thiết yếu gồm:
-
Phenylalanine
Nó là tiền chất của chất dẫn truyền thần kinh. Chẳng hạn như tyrosine, dopamine, epinephrine và norepinephrine. Trong đó, Phenylalanine là thành phần thiết yếu trong cấu trúc và chức năng của protein, enzyme và quá trình sản xuất các axit amin khác.
-
Valine
Đây là loại axit amin chuỗi nhánh khi có chuỗi phân nhánh về một phía trong cấu trúc. Valine giúp kích thích phát triển, tái tạo cơ bắp và tham gia sản xuất năng lượng.
-
Threonine
Nó có vai trò thiết yếu trong hình thành protein cấu trúc quan trọng của da và mô liên kết. Điển hình là collagen và elastin. Loại axit amin này còn tham gia chuyển hóa chất béo và chức năng miễn dịch.
-
Tryptophan
Axit amin này giúp duy trì cân bằng nitơ. Nó còn là tiền chất của serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh giúp điều chỉnh cơn buồn ngủ, thèm ăn và trạng thái tâm lý.
-
Methionine
Methionine có vai trò quan trọng trong chu trình trao đổi chất và giải độc. Nó là axit amin rất cần thiết cho sự phát triển mô, hấp thụ kẽm, selen và các khoáng chất thiết yếu khác.
-
Leucine
Leucine cũng là axit amin chuỗi nhánh, tham gia tổng hợp protein và sửa chữa chức năng cơ bắp. Bên cạnh đó, nó còn giúp kiểm soát lượng đường trong máu, giúp vết thương mau lành và sản xuất hormone tăng trưởng.
-
Isoleucine
Đây là axit amin chuỗi nhánh cuối cùng. Isoleucine hỗ trợ chuyển hóa cơ bắp và tập trung nhiều ở mô cơ. Isoleucine còn giúp tăng cường chức năng miễn dịch, sản xuất huyết sắc tố và điều tiết năng lượng.
-
Lysine
Lysine đóng vai trò chính trong việc tổng hợp protein, sản sinh hormone, enzyme và hấp thu canxi. Ngoài ra, nó còn tham gia sản xuất năng lượng, collagen, elastin và thực hiện chức năng miễn dịch.
-
Histidine
Histamine là chất dẫn truyền thần kinh quan trọng. Hợp chất này giúp tăng cường phản ứng miễn dịch, cải thiện hệ tiêu hóa, hệ sinh dục và chu kỳ giấc ngủ. Ngoài ra, nó còn giúp duy trì lớp vỏ myelin để bảo vệ tế bào hệ thần kinh.
Tóm lại, axit amin thiết yếu là yếu tố cốt lõi hỗ trợ quá trình sinh hóa của cơ thể. Sự thiếu hụt loại axit amin này gây hại đến toàn bộ cơ thể. Bao gồm: hệ thần kinh, sinh sản, miễn dịch và tiêu hóa.
Xem thêm:
2.2 Amino acid không thiết yếu
Các axit amin không thiết yếu có hàm lượng lớn trong thành phần đạm của thức ăn. Nó bao gồm 11 loại: Arginine, Alanine, Aspartate, Asparagine, Cysteine, Glutamate, Glycine, Glutamine, Proline, Serine, Tyrosine. Cơ thể có thể tự động tổng hợp các axit amin này. Tuy nhiên, quá trình tổng hợp này chỉ thực sự cần thiết và đáp ứng được các nhu cầu tối thiểu. Chẳng hạn như hỗ trợ điều trị bệnh và giảm căng thẳng.
Chẳng hạn như Arginine không được coi thiết yếu. Bởi cơ thể không thể cung cấp đủ lượng Arginine. Mà cần phải bổ sung thêm để giúp cơ thể chống chọi lại với một số bệnh lý. Điển hình là ung thư. Đây là lý do tại sao bệnh nhân cần bổ sung thêm các loại axit amin không thiết yếu qua chế độ ăn uống nhằm đáp ứng các nhu cầu cụ thể.
3. Amino Acid có tác dụng gì với cơ thể?
Amino Acid rất cần thiết cho hoạt động sống của con người. Cùng BCC tìm hiểu ngay vai trò của Amino Acid với sức khỏe.
3.1 Hỗ trợ tăng cường hiệu suất tập luyện
Với bộ 3 Amino Acid (BCAA) gồm Valine, Isoleucine và Leucine giúp cải thiện hiệu quả hiệu năng tập luyện. Nó có khả năng giảm mệt mỏi, đau nhức và kích thích phục hồi cơ bắp khi hoạt động với cường độ cao. Bổ sung amino acid thiết yếu cũng chứng minh được hiệu quả trong duy trì khối lượng nạc ở người cao tuổi và vận động viên. Bên cạnh đó, dùng 4g leucine mỗi ngày trong 12 tuần còn hỗ trợ tăng cường sức mạnh cơ bắp ở người đàn ông không tập luyện. Tức là axit amin thiết yếu cũng mang lại lợi ích cho sức khỏe cơ cho những người không phải vận động viên.
3.2 Hỗ trợ giảm cân hiệu quả
BCAA còn có tác dụng giảm béo, giảm trọng lượng và tỷ lệ mỡ hiệu quả. Do đó, việc bổ sung amino acid thiết yếu hàng ngày rất cần thiết. Nó giúp cải thiện tâm trạng và hỗ trợ giảm cân. Sự thiếu hụt amino acid còn gây ra hàng loạt các tác dụng phụ và biến chứng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Do đó, cần bổ sung đầy đủ lượng amino acid thiết yếu đáp ứng nhu cầu cơ thể. Điều này được thực hiện thông qua việc xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là giàu protein.
3.3 Cải thiện tình trạng dị hóa mất cơ bắp
Bổ sung đầy đủ lượng Amino acid thiết yếu giúp ngăn chặn tình trạng mất cơ. Nó xảy ra do một số yếu tố như tuổi tác hoặc người bệnh không vận động được trong thời gian ngắn. Amino acid thiết yếu còn có vai trò trong việc giữ lại khối lượng cơ nạc trong 1 thời gian dài. Cụ thể, nó giúp ức chế sự phân hủy của cơ bắp và bảo tồn khối lượng cơ.
3.4 Cải thiện giấc ngủ và tâm trạng hiệu quả
Tryptophan là axit amin quan trọng trong sản xuất serotonin. Một chất dẫn truyền thần kinh trong cơ thể giúp giảm thiểu các triệu chứng trầm cảm, cải thiện tâm trạng và hỗ trợ ngủ ngon. Nồng độ serotonin giảm thấp khiến con người dễ cảm thấy chán nản, tụt cảm xúc và rối loạn giấc ngủ.
3.5 Amino axit có tác dụng gì trên làn da?
20 loại axit amin cấu tạo nên thành phần protein trong cơ thể đều là phần tử trên bề mặt da. Nó đảm nhận các chức năng riêng biệt giúp cải thiện sức khỏe da:
- Dưỡng ẩm da: Các axit amin có chức năng giữ ẩm giúp bề mặt da mịn màng và căng mướt.
- Chống oxy hóa: Axit amin giúp ngăn chặn tình trạng oxy hóa do ánh sáng mặt trời, khói bụi, ô nhiễm không khí. Các yếu tố khiến làn da nhanh bị lão hóa.
- Tăng cường giữ nước: Bên cạnh dưỡng ẩm, axit amin còn giúp đẩy ẩm, đưa nước vào sâu bên trong. Từ đó, tăng cường hydrat hoá giữ nước không thoát ra ngoài.
- Tăng cường collagen: Collagen là loại protein giúp liên kết các mô trong cơ thể và tăng cường trao đổi chất. Thiếu hụt collagen khiến da bị chảy xệ, chùng nhão và nhiều nếp nhăn. Axit amin là thành phần thiết yếu của quá trình tổng hợp collagen giúp da săn chắc và trẻ hóa.
- Tái tạo tế bào: Axit amin giúp kích thích tế bào mới tăng trưởng. Đồng thời, phục hồi nhanh chóng các tế bào bị hư tổn. Từ đó, mang đến làn da tươi mới, mịn màng và căng sáng.
- Nâng cao tác dụng của các sản phẩm dưỡng da khác: Axit amin còn giúp bổ trợ hiệu quả của các sản phẩm dưỡng da khác.
Tóm lại, axit amin bổ sung độ ẩm, tái tạo, giữ cấu trúc da luôn hoàn hảo và là hàng rào bảo vệ ngăn chặn các tác động xấu từ bên ngoài, cho hiệu quả làn da hoàn mỹ từ trong ra ngoài.
3.6 Amino Acid giúp tổng hợp Protein tốt giúp điều trị và khắc phục nhiều vấn đề trong cơ thể
Cơ thể chứa đến 20% protein. Trong khi cấu trúc cơ bản của protein được tạo thành từ amino acid. Bởi vậy, nó được tìm thấy trong tất cả các phần của cơ thể. Đặc biệt là trong cơ bắp, xương và da. Do đó, protein rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe và thực hiện các hoạt động khác. Dưới đây là một số tác dụng khác của amino acid:
- Hỗ trợ xây dựng, phát triển cơ bắp và làm chậm quá trình phân hủy cơ bắp.
- Giúp tăng cường lưu thông máu, cung cấp oxy cho cơ thể và thúc đẩy sự trao đổi chất tốt.
- Thúc đẩy sức khỏe ngón tay, móng chân, giúp da và tóc bóng mượt.
- Giúp vết thương mau lành.
- Cải thiện thị lực và tăng cường hệ miễn dịch.
4. Nguồn thực phẩm giàu Amino acid cần biết
Cơ thể không thể tự sản xuất amino acid thiết yếu. Nó cần được bổ sung thông qua chế độ ăn uống hàng ngày. Hiện nay, có rất nhiều loại thực phẩm rất giàu amino acid thiết yếu nhằm đáp ứng nhu cầu của con người. Các chuyên gia khuyến nghị cho mỗi 1kg trọng lượng cơ thể đối với chín axit amin thiết yếu ở mức cho phép là:
- Histidine: 14 mg
- Isoleucine: 19 mg
- Leucine: 42 mg
- Lysine: 38 mg
- Methionine (+ cysteine axit amin không thiết yếu): 19 mg
- Phenylalanin (+ tyrosine axit amin không thiết yếu): 33 mg
- Threonine: 20 mg
- Tryptophan: 5 mg
- Valine: 24 mg
Thực phẩm có chứa toàn bộ chín axit amin thiết yếu này gọi là protein hoàn chỉnh. Nguồn cung cấp protein hoàn chỉnh phổ biến là trứng, thịt, gia cầm, hải sản, sản phẩm từ sữa, đậu nành, hạt quinoa, kiều mạch,…
5. Tạm kết
Trên đây là toàn bộ thông tin nhằm giải đáp “Amino Acid là gì?”. Amino acid là thành phần phân tử quan trọng cấu thành nên protein. Do đó, việc bổ sung các amino acid thiết yếu hàng ngày rất cần thiết. Nó giúp duy trì cơ thể khỏe mạnh và cải thiện tâm trạng tốt. Bổ sung đầy đủ axit amin cần được bổ sung khoa học và hiệu quả trong chế độ ăn hàng ngày. BCC chuyên cập nhật nhanh chóng và chính xác nhất các thông tin liên quan đến ứng dụng và Nghiên cứu trong mọi lĩnh vực.
