Chỉ số RBC trong máu là gì? Xét nghiệm quan trọng giúp đánh giá khả năng sản xuất và tự hủy hồng cầu cùng tình trạng sức khỏe tổng quát
Chỉ số RBC trong xét nghiệm máu là chỉ số đo lường số lượng các tế bào hồng cầu có trong mẫu máu. RBC có vai trò quan trọng trong việc vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và cơ quan khác trong cơ thể. Kết quả chỉ số này bất thường có thể là dấu hiệu của nhiều tình trạng bệnh lý nguy hiểm. Chẳng hạn như xuất huyết, bệnh phổi và các vấn đề liên quan đến hệ thống máu. Xét nghiệm RBC thường được thực hiện nhằm đánh giá sức khỏe tổng quát. Cùng BCC tìm hiểu ngay chi tiết về “Chỉ số RBC trong máu là gì?”.
Nội dung
1. Chỉ số RBC trong máu là gì?
RBC (Red Blood Cell) phản ánh số lượng hồng cầu trong máu. Trong đó, hồng cầu là thành phần quan trọng, cấu thành nên máu. Loại tế bào này có hình dạng dĩa lõm 2 mặt đặc trưng và đặc biệt không chứa nhân tế bào. Điều này giúp tế bào hồng cầu dễ dàng uốn nắn hình dạng để dễ dàng chui vào mạch máu nhỏ nhất nhằm thực hiện chức năng. Hồng cầu chiếm số lượng lớn (40 – 45%) trong tế bào máu. Cụ thể, có tới 1 tỷ tế bào hồng cầu chỉ trong 2 – 3 giọt máu. Nó được sản sinh từ tủy xương với chu kỳ sống kéo dài từ 90 – 120 ngày. Huyết sắc tố có trong hồng cầu khiến máu có màu đỏ.
Hồng cầu có vai trò quan trọng với cơ thể con người. Loại tế bào máu này có nhiệm vụ vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và cơ quan. Đồng thời, vận chuyển CO2 từ mô lên phổi để đào thải ra bên ngoài. Thế nhưng, mỗi ngày, có đến 200 – 400 tỷ hồng cầu chết đi. Do đó, việc bổ sung đầy đủ hồng cầu cho cơ thể giúp đảm bảo chức năng sống. Có thể tăng cường hình thành hồng cầu khỏe mạnh bằng cách cung cấp đầy đủ dưỡng chất. Chẳng hạn như sắt, đường gluco, axit folic, vitamin B6 và vitamin B12. Việc cung cấp thiếu chất có thể dẫn đến sản sinh tế bào hồng cầu dị dạng hoặc biến đổi về kích thước.
2. Tổng quan về xét nghiệm chỉ số RBC cần biết
RBC có nhiệm vụ quan trọng trong nuôi dưỡng cơ thể và duy trì sự sống. Số lượng hồng cầu quá cao hoặc quá thấp cũng ảnh hưởng đến khả năng thực hiện này. Do đó, cần kiểm soát tốt chỉ số RBC để đảm bảo sức khỏe tốt nhất bằng cách thực hiện kiểm tra xét nghiệm RBC. Vậy chỉ số RBC trong xét nghiệm máu là gì? Đây là giá trị phản ánh tổng số lượng tế bào hồng cầu có trong một đơn vị thể tích máu (1 microlit máu). Dựa vào căn cứ quan trọng này, bác sĩ có thể chẩn đoán nhiều bệnh lý về máu, thận, tủy xương, xuất huyết hoặc các loại ung thư bạch cầu.
Ở người khỏe mạnh, số lượng tế bào hồng cầu dao động từ 4.0 đến 5.9 triệu tế bào/cm3. Trong đó, chỉ số này ở nữ giới là 4.00-5.40 tế bào/l (T/L) và ở nam giới là 4.20-5.80 tế bào/l (T/L). Số lượng hồng cầu ở trẻ sơ sinh thường thấp hơn ở người trưởng thành, ở mức 3.8 tế bào /l (T/L). Chỉ số này thường được thực hiện cùng các chỉ số khác trong xét nghiệm tổng phân tích tế bào ngoại vi. Chẳng hạn như MCHC, HCT, MPV, PLT, RDW,… Từ đó, có thể đánh giá tổng quan và chính xác nhất về tình trạng sức khỏe.
3. Cách xác định chỉ số RBC
Quy trình xác định chỉ số RBC diễn ra đơn giản và nhanh chóng bằng cách xét nghiệm máu. Đây là danh mục không thể thiếu trong thực hiện xét nghiệm định kỳ. Nó giúp đánh giá tình trạng sức khỏe và phát hiện sớm các bệnh lý đang gặp phải. Từ đó, bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả. Bên cạnh đó, để đảm bảo kết quả chính xác và toàn diện, cần thực hiện thêm các chỉ số đánh giá hồng cầu khác. Cụ thể là MCV, MCH. Trong đó, chỉ số MCV giúp đánh giá kích thước hồng cầu. Còn chỉ số MCH hỗ trợ đánh giá về màu sắc.
Ngoài ra, tổng phân tích tế bào máu còn có thể xác định được chỉ số hemoglobin và hematocrit. Trong đó, hemoglobin biểu hiện lượng huyết sắc tố có trong máu. Còn hematocrit cho biết tỷ lệ hồng cầu trong thể tích máu. Bên cạnh đó, kết quả RBC ít chính xác ở người mới mất máu, mất nước hoặc đổ mồ hôi nhiều sau vận động. Bởi vậy, cần thực hiện lại xét nghiệm sau mỗi 24 giờ hoặc ít hơn (nếu có chỉ định) để đảm bảo chẩn đoán chính xác.
Xem thêm:
- RDW trong xét nghiệm máu là gì? Ý nghĩa và một số lưu ý cần biết
- PDW trong xét nghiệm máu là gì? Cảnh báo các vấn đề sức khỏe
4. Cách đọc chỉ số RBC trong xét nghiệm máu là gì?
Chỉ số công thức máu RBC được thực hiện trong xét nghiệm máu cùng nhiều chỉ số khác, Cụ thể là LYM, WBC, EOS, MCH, HGB, MONO, NEUT,… Sau khi tiến hành xét nghiệm và có kết quả, bác sĩ sẽ tiến hành đọc, chẩn đoán và tư vấn cụ thể tình trạng cho bệnh nhân. Dưới đây là cách đọc chỉ số RBC cần biết:
- Tên chỉ số: RBC.
- Kết quả chỉ số: Thể hiện chỉ số RBC.
- Khoảng tham chiếu: Trình bày khoảng bình thường để đối chiếu kết quả.
- Đơn vị: M/uL.
Chỉ số RBC cao hoặc thấp hơn mức bình thường đều báo hiệu các các vấn đề liên quan đến sức khỏe. Thậm chí, có thể cảnh báo các bệnh lý nguy hiểm đến sức khỏe, thậm chí đe dọa đến tính mạng. Bởi vậy, nếu xuất hiện một số bất thường liên quan đến chỉ số RBC, cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để thăm khám và điều trị.
5. Ý nghĩa chỉ số RBC trong máu là gì?
Kết quả xét nghiệm chỉ số RBC trong máu là căn cứ quan trọng để đánh giá tình trạng sức khỏe và chẩn đoán các bệnh lý. Chỉ số RBC bất thường có thể cảnh báo tình trạng thiếu máu, xuất huyết hoặc một số bệnh lý nghiêm trọng.
5.1 Chỉ số RBC bình thường là bao nhiêu trong máu?
Chỉ số RBC bình thường biểu hiện số lượng và chất lượng hồng cầu ổn định. Số lượng RBC cao hơn hoặc thấp hơn báo hiệu các bệnh lý liên quan đến tăng hoặc giảm hồng cầu trong máu. Dưới đây là bảng chỉ số RBC tiêu chuẩn ở người khỏe mạnh tùy theo độ tuổi và giới tính đã được BCC tổng hợp:
| Nhóm tuổi | Phạm vi hồng cầu bình thường (triệu tế bào/µL) |
| Trẻ mới sinh | 4.8 – 7.1 |
| Trẻ từ 0 – 2 tháng tuổi | 4.0 – 6.0 |
| Trẻ từ 2 – 6 tháng tuổi | 3.5 – 5.5 |
| Trẻ từ 6 – 12 tháng | 3.5 – 5.2 |
| Trẻ từ 1 – 18 tuổi | 4.0 – 5.5 |
| Nam giới trưởng thành | 4.7 – 6.1 |
| Nữ giới trưởng thành | 4.2 – 5.4 |
5.2 Chỉ số RBC trong máu cao là bao nhiêu?
Dấu hiệu nhận biết
Chỉ số RBC trong máu cao là gì? Đây là tình trạng xảy ra khi số lượng hồng cầu vượt ngưỡng bình thường. Cụ thể là nam đạt trên 5,9 triệu tế bào/uL (> 5,9 M/uL). Còn nữ đạt trên 5,2 triệu tế bào/uL (> 5,2 M/uL). Nó được gọi là tăng hồng cầu trong máu (erythrocytosis). Tình trạng này khiến máu dễ dàng bị cô đặc. Từ đó, gây tắc nghẽn mạch máu và gây ra nhiều nguy cơ rủi ro về sức khỏe. Thậm chí, có thể dẫn đến đột quỵ và đe dọa đến tính mạng. Các trường hợp tăng hồng cầu sinh lý thường ít nghiêm trọng hơn. Đây là các trường hợp hồng cầu tăng sau bữa ăn hoặc sau khi lao động thể lực.
Ngoài ra, cơ thể cũng xuất hiện các triệu chứng lâm sàng đặc trưng. Phải kể đến như: mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, khó thở, ngứa da, đau bụng, viêm dây thần kinh,… Chưa kể, da xanh tím và đỏ hơn khi lạnh, lá lách to, cứng nhẵn, phì đại tim,…
Một số nguyên nhân dẫn đến chỉ số RBC trong máu tăng
Các nguyên nhân khiến số lượng hồng cầu trong máu tăng cao phải kể đến như:
- Người bị thừa cân, béo phì, mắc bệnh tăng huyết áp hoặc bệnh động mạch vành,…
- Người bị đi ngoài quá nhiều, nôn, mất nước
- Người mắc các bệnh lý liên quan đến gia tăng hồng cầu, đa hồng cầu thực (bệnh Vaquez), rối loạn tuần hoàn tim (suy tim, tim bẩm sinh), phổi (viêm phổi, xơ phổi, hẹp động mạch phổi), thận (ung thư, u thận), thiếu oxy máu,…
- Các vận động viên sử dụng doping, người sống ở vùng núi cao,…
- Sau bữa ăn hoặc sau khi lao động nặng
5.3 Chỉ số RBC trong máu thấp là gì?
Dấu hiệu nhận biết
Chỉ số RBC trong máu thấp khi số lượng hồng cầu giảm thấp. Cụ thể, chỉ có 4,5 triệu tế bào/uL (< 4,5 M/uL) ở nam và thấp hơn 4 triệu tế bào/uL (< 4 M/uL) ở nữ. Trường hợp này xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ lượng hồng cầu cần thiết. Hoặc cơ thể bị mất quá nhiều. Tình trạng này gọi là giảm hồng cầu trong máu (erythrocytopenia) và báo hiệu thiếu máu (anemia). Nếu không được điều trị kịp thời, thiếu máu nguy cấp có thể gây nguy hại đến tính mạng.
Ở mức độ nhẹ, triệu chứng không rõ ràng và người bệnh khó có thể cảm nhận được sự thay đổi. Dưới đây là một số triệu chứng đặc trưng, báo hiệu chỉ số RBC trong máu thấp:
- Đau đầu, chóng mặt, thở gấp, tim đập nhanh
- Khó có thể tập trung làm việc hay suy nghĩ
- Mệt mỏi, đặc biệt sau khi cơ thể hoạt động quá sức
- Tâm lý thay đổi, dễ khó chịu và cáu gắt
- Trường hợp nặng có thể bị đau lưỡi, màu sắc da thay đổi, bị choáng khi đứng lên, móng tay giòn,….
Một số nguyên nhân dẫn đến chỉ số RBC trong máu giảm
Việc xác định nguyên nhân khiến chỉ số RBC trong máu giảm thấp không dễ dàng. Cùng tham khảo một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này đã được tổng hợp:
- Người bị máu, mất máu, thiếu sắt, thiếu axit folic, thiếu vitamin B12, chế độ ăn thiếu chất,…
- Người mắc các bệnh ung thư như bệnh bạch cầu, ung thư tuyến giáp, ung thư hạch Hodgkin, ung thư tủy sống,…
- Mắc bệnh liên quan đến thận, gan như xơ gan, viêm gan mạn tính
- Người bị suy tủy, rối loạn sinh tủy, suy giáp hay hoặc di truyền.
- Phụ nữ mang thai, người già
- Người bị viêm loét dạ dày, bệnh viêm ruột (IBD), viêm khớp dạng thấp,…
6. Các biện pháp duy trì RBC ổn định
Chỉ số RBC tăng giảm bất thường cảnh báo các bệnh lý nguy hiểm về sức khỏe. Do đó, việc duy trì số lượng hồng cầu trong máu bình thường rất quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp cần biết để đảm bảo sức khỏe:
- Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh với đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết. Điển hình là sắt, axit folic và vitamin B12
- Uống đủ lượng nước được khuyến cáo để đảm bảo lưu thông máu tốt
- Thường xuyên tập thể dục và rèn luyện thân thể để tăng cường khả năng vận chuyển oxy và tuần hoàn máu
- Tránh căng thẳng, mệt mỏi
- Hạn chế tiếp xúc với chất độc, chất kích thích, chất hóa học,…
- Thăm khám sức khỏe định kỳ và tuân thủ đúng phương pháp điều trị được chỉ định
- Thực hiện xét nghiệm phối hợp với một số chỉ số khác cũng như các xét nghiệm chuyên sâu
Xem thêm:
- Chỉ số NEUT trong máu là gì? Ý nghĩa chỉ số xét nghiệm máu
- Chỉ số MCV là gì? Ý nghĩa trong xét nghiệm máu và tips cân bằng
7. Tạm kết
Trên đây là toàn bộ thông tin nhằm giải đáp “Chỉ số RBC trong máu là gì?”. Chỉ số RBC là một phần quan trọng trong xét nghiệm máu. Nó cho biết tình trạng của số lượng hồng cầu trong cơ thể. Việc duy trì sự ổn định của chỉ số này là quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Xét nghiệm RBC định kỳ cùng các biện pháp chăm sóc tại nhà là cách hiệu quả để đảm bảo sức khỏe tốt nhất. BCC chuyên cập nhật nhanh chóng và chính xác nhất các thông tin liên quan đến nghiên cứu và ứng dụng Xét nghiệm trong mọi lĩnh vực.
